Λόγος

Πυρήνες υετού / Τηλέμαχος Χυτήρης – Χάρτης (hartismag.gr)

https://www.hartismag.gr/ Ο Πά­νος Κα­πώ­νης εί­ναι ένας από τους πρω­το­εμ­φα­νι­σθέ­ντες ποι­η­τές της απο­κα­λού­με­νης «Γε­νιάς του ‘70». Άρ­χι­σε να δη­μο­σιεύ­ει τα ποι­ή­μα­τα του ήδη από το 1968 εν μέ­σω δι­κτα­το­ρί­ας , πρώ­τα στην Αν­θο­λο­γία Νέ­ων ποι­η­τώ­ν’ (1968) και ύστε­ρα στο πε­ριο­δι­κό Λω­τός ’(1969).
Από την πρώ­τη στιγ­μή η ποί­η­ση του δια­κρί­θη­κε για την αιχ­μη­ρό­τη­τα της αμ­φι­σβή­τη­σης της απέ­να­ντι στα πο­λι­τι­κά γε­γο­νό­τα της επο­χής (στρα­τιω­τι­κό πρα­ξι­κό­πη­μα 1967) και τον κοι­νω­νι­κό αντί­κτυ­πο που δη­μιούρ­γη­σαν. Μια ποί­η­ση γραμ­μέ­νη σε γλώσ­σα νε­ω­τε­ρί­ζου­σα, με απλό­τη­τα και ελεύ­θε­ρες beat επιρ­ρο­ές της ση­μα­δια­κής δε­κα­ε­τί­ας του ’60.
Ο Κα­πώ­νης δεν έπα­ψε να γρά­φει ποί­η­ση μέ­χρι σή­με­ρα, 54 χρό­νια με­τά, που δεί­χνει πό­σο δε­μέ­νος κι αφο­σιω­μέ­νος εί­ναι σε αυ­τό που επέ­λε­ξε να κά­νει από την εφη­βεία του ακό­μα. Το τε­λευ­ταίο βι­βλίο ποί­η­σης με τον ευ­φά­ντα­στο τί­τλο Πυ­ρή­νες υε­τού’ απο­τε­λεί­ται από τρία δια­κρι­τά μέ­ρη: η πρώ­τη ενό­τη­τα έχει τον ομώ­νυ­μο τί­τλο όλης της συλ­λο­γής και πε­ρι­λαμ­βά­νει 15 ποι­ή­μα­τα (2013-2014), η δεύ­τε­ρη ενό­τη­τα έχει τον τί­τλο «Μυ­θο-λο­για» (2015-2018) και 23 ποι­ή­μα­τα και η τρί­τη ενό­τη­τα «Τα εν Αν­δρω» (2019-2021) 9 ποι­ή­μα­τα.

Το πρώ­το που πα­ρα­τη­ρεί κα­νείς αβί­α­στα δια­βά­ζο­ντας τα ση­με­ρι­νά ποι­ή­μα­τα του Πά­νου Κα­πώ­νη εί­ναι ότι μέ­νουν δια­κρι­τι­κά πι­στά στον αρ­χι­κό πυ­ρή­να της αμ­φι­σβή­τη­σης, με την ανά­μνη­ση αλ­λά και την με­τε­ξέ­λι­ξη του κοι­νω­νι­κού και πο­λι­τι­κού πε­ρί­γυ­ρου της επο­χής μας, και εί­ναι εμ­φα­νής η ανά­πτυ­ξη, μέ­σα στα χρό­νια, του προ­σω­πι­κού ποι­η­τι­κού και εκ­φρα­στι­κού του λό­γου.

^{Ασφυκτια πίσω απ’ τον έρημο δρόμο / Μέχρι την ημέρα του Νοέμβρη, που / Σκοτεινές στολές παραβιάζουν την ησυχία / Και γεμίζει ο δρόμος κόσμο / Πρόσωπα ωχρά που γύρισαν νεκρά / Πίσω από σκούρα άρματα μάχης.  («Αναρχικό Κηροπήγιο»)}

Ο ποι­η­τής δεν κρύ­βει την απο­γο­ή­τευ­ση του από την από­στα­ση που πή­ραν τα εφη­βι­κά του όνει­ρα από μια απο­ξε­νω­μέ­νη κα­θη­με­ρι­νή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που με τον και­ρό επι­βλή­θη­κε, επί­πε­δη, πα­θη­τι­κή, χω­ρίς εξάρ­σεις.

^{Έτσι σας είπα ποιητικά κάτι κοινότοπο / Που συνθέτει κάποιο ποίημα, απλά να πω / Κάτι για τον καιρό, όπως συνήθως λέμε / Όταν καθόμαστε άγνωστοι στις πολυθρόνες μας / Αμήχανοι μέσα στις πόζες της σιωπής μας. («Καιρικά φαινόμενα»)}

Ο ποι­η­τής δεν στέ­κε­ται σε όσα έχει κα­τα­κτή­σει στην πο­ρεία του, αλ­λά συ­νε­χώς ψά­χνε­ται και προ­χω­ρά με την τόλ­μη που απαι­τεί­ται σε μια νέα δη­μιουρ­γι­κή προ­σπά­θεια. Ο στί­χος εί­ναι σε γλώσ­σα κα­θη­με­ρι­νή, άμε­ση, προσ­διο­ρί­ζο­ντας την ποι­η­τι­κή του ωρι­μό­τη­τα αλ­λά και την ευαι­σθη­σία η οποία πα­ρα­μέ­νει αναλ­λοί­ω­τη στο χρό­νο. Στη δεύ­τε­ρη ενό­τη­τα της συλ­λο­γής, η Μυ­θο-λο­για γί­νε­ται αφορ­μή να συν­δέ­σει τους πρω­τα­γω­νι­στές της Ιστο­ρί­ας και των μύ­θων με το δι­κό του σή­με­ρα, η Ηλέ­κτρα εί­ναι η οι­κο­γε­νεια­κή γά­τα, η Σαπ­φώ μπαί­νει δί­πλα του στο αυ­το­κί­νη­το, ο Αχε­λώ­ος ξα­να­ζω­ντα­νεύ­ει τον εφη­βι­κό του έρω­τα. Συγ­χέ­ο­ντας σκο­πί­μως τον Αχε­λώο με τον Αχέ­ρο­ντα, δη­λα­δή με­τα­φο­ρι­κά τον έρω­τα με το θά­να­το, προ­κα­λεί και με­τα­φέ­ρει πο­λύ δια­κρι­τι­κά την προ­σω­πι­κή του συ­γκί­νη­ση στον ανα­γνώ­στη.

^{Σε περίμενα στο φιδογυρισμα του ποταμού / Του Αχελώου ποταμού όχι του Αχέροντα / … Εσύ ήσουν αιθέρια με το γαλάζιο σου βλέμμα / Να βλέπεις τα νερά που δε νίκησε ο Ηρακλής / Κι εγώ ισχνός απλά να αντιφεγγίζω μέσα τους / Χωρίς τον οβολό μου στο πέρασμα του έρωτα}

Στο ποί­η­μα «Ισμή­νη εν Αγρι­νίω» ο Κα­πώ­νης φέρ­νει τον οί­κο των Λα­βδα­κι­δών στο σή­με­ρα και στον τό­πο γέν­νη­σης του, σε μια αλη­θι­νή ιστο­ρία όπου στην Ισμή­νη –κό­ρη κα­τη­χη­τι­κού– απα­γο­ρεύ­ε­ται ο έρω­τας και τα νε­α­νι­κά του σκιρ­τή­μα­τα, από τα ήθη και τη συ­ντη­ρη­τι­κή νο­ο­τρο­πία της κλει­στής κοι­νω­νί­ας. Το οι­κο­γε­νεια­κό πε­ρι­βάλ­λον –με­σαιω­νι­κό στις αντι­λή­ψεις του– αντι­δρά έντο­να και με τη βί­αιη επι­βο­λή του κα­τα­δι­κά­ζει για πά­ντα τη νέα!

^{Έτσι την οδήγησε βίαια μισόγυμνη όπως τη βρήκε / Με το ασθενοφόρο του Ερυθρού Σταυρού στην κλινική / Για θεραπεία της απαγορευμένης ερωτογενούς της ζώνης} /

Η τρα­γω­δία των αρ­χαί­ων που άν­θι­σε πε­ρι­γρά­φο­ντας για πρώ­τη φο­ρά τα κρύ­φια της αν­θρώ­πι­νης ψυ­χής και τις συ­γκρού­σεις της με τη ηθι­κή της κοι­νω­νί­ας, συ­νε­χί­ζε­ται και σή­με­ρα και θα συ­νε­χί­ζε­ται όσο θα υπάρ­χουν άν­θρω­ποι. Εξού και η δια­χρο­νι­κή επι­τυ­χία των με­γά­λων μας τρα­γι­κών οι οποί­οι με­τάγ­γι­σαν με την με­γα­λειώ­δη τέ­χνη τους στο ευ­ρύ κοι­νό την αλή­θεια, που μα­ζί με τους πει­ρα­σμούς ζει επι­με­λώς κρυ­πτό­με­νη, ελ­λο­χεύ­ο­ντας την στιγ­μή που ανα­πό­φευ­κτα θα εκ­δη­λω­θεί κο­ρυ­φώ­νο­ντας την τρα­γω­δία. 

^{Η σημερινή Ισμήνη υπέστη τα αλλεπάλληλα ηλεκτροσόκ / Των μεθόδων σωματικών βασανιστηρίων της ψυχιατρικής / Που την έκλεισαν για να ξεχάσει τον νεανικό της έρωτα / Κι όταν χρόνια μετα περνούσε απ’ έξω η Αντιγόνη / Την έβλεπε να κοιτάζει μέσα από τα σίδερα του παραθύρου} / ^{Μέχρι που την κήδεψαν ένα βροχερό κρύο πρωινό} / ^{Το σωτήριο έτος δυο χιλιάδες δέκα τέσσερα μ.Χ.}

Η τε­λευ­ταία ενό­τη­τα της συλ­λο­γής «Τα εν Άν­δρω», εί­ναι εμπνευ­σμέ­να από το Αι­γαίο σαν αφορ­μή, για­τί μέ­σα σε αυ­τά ενυ­πάρ­χει ο ανα­πό­φευ­κτος Πυ­ρή­νας υε­τού δη­λα­δή ο Πυ­ρή­νας της Ποί­η­σης που δεν εί­ναι άλ­λο από το υπαρ­ξια­κό φαι­νό­με­νο και αί­νιγ­μα. Γι’ αυ­τό θα απο­μο­νώ­σω από το «Ακρο­τε­λεύ­τιο» ποί­η­μα τις πα­ρα­κά­τω στρο­φές που δεί­χνουν κα­θα­ρά ότι η ποί­η­ση που συ­νο­δεύ­ει τη ζωή του Πά­νου Κα­πω­νη δεν έχει σκο­πό να τον εγκα­τα­λεί­ψει μέ­χρι το τέ­λος, και πως θα μπο­ρού­σε αλώ­στε; Με ποιον άλ­λο τρό­πο θα επε­σή­μα­νε την ποι­η­τι­κή φύ­ση του δη­μιουρ­γού της;
Η ποί­η­ση για κά­θε ποι­η­τή εί­ναι η βα­θύ­τε­ρη συ­νέ­πεια της ύπαρ­ξης κι αυ­τό κα­τα­φα­νώς ισχύ­ει και για τον Κα­πώ­νη. Η τε­λευ­ταία ποι­η­τι­κή του συλ­λο­γή Πυ­ρή­νες υε­τού το απο­δει­κνύ­ει με την πρώ­τη μα­τιά.

^{Ακόμα ψάχνεις τους δαίμονες / Που σε έκλεισαν στα τείχη / Των μεσαιωνικών κάστρων / Με την καθημερινή μορφή του ποιητή / Σ ’ένα ουρανό, τον ίδιο ουρανό / Ακόμα ψάχνεις εκεί στις ατέλειωτες ακτές / Την άμμο της ερήμου που σε σκέπασε / Τόσα άχρονα χρόνια στον πλανήτη / Με τον αγέρα να οδηγεί στον παράδεισο / Στον παράδεισο, τον Παράδεισο}

Πυρήνες υετού / Τηλέμαχος Χυτήρης – Χάρτης (hartismag.gr)

«Ανθεσφόρια», του Πάνου Καπώνη – iporta.gr

Ενημερωτικό site για το βιβλίο και τον πολιτισμό – Diastixo.gr

https://diastixo.gr/log…/poihsh/18216-tria-poihmata-kaponi

Σωτήρης Νικολακόπουλος / Άρθρα – Λογοτεχνικές Ομιλίες – Σωτήρης Ιωάννη Νικολακόπουλος (sotiris-i-nikolakopoulos.gr) – Αρθρο στο Περιοδικο “ΕΥΛΟΓΟΝ”

1. Γενιά του ’70 : (1970 – 2000)

Βαγενάς Νάσος – Βαλτινός Θανάσης – Βαρβέρης Γιάννης – Γαλανάκη Ρέα – Γκανάς Μιχάλης-Δημουλά Κική – Δούκα Μάρω – Ελευθερίου Μάνος – Ζέη Άλκη – Θέμελης Νίκος – Καπώνης Πάνος – Ιάσων Ευαγγέλου-Κοντολέων Μάνος – Μαρκόπουλος Γιώργος – Μαυρουδής Κώστας – Ξανθούλης Γιάννης – Σαρή Ζωρζ-Τριανταφύλλου Σώτη – Φακίνου Ευγενία – Φωστιέρης Αντώνης….

Εξ επαφής : (Π1) «Πάσχα= Εαρινή ισημερία», του Πάνου Καπώνη – iporta.gr

Ψηφιακός Ποιητάρης: Π. Καπώνης (digitalpoeter.blogspot.com) / https://www.culturebook.gr/finder/panos-kaponis.html / https://www.facebook.com/panos.kaponis / https://www.bibliotheque.gr/page/4 / https://pleias.library.upatras.gr/index.php/tram/article/view/154536 / https://tokoskino.me/2017/11/20/%CF%89 / https://www.logografis.gr/?s=%CE%BA%CE%B1%CF%80%CF%89%CE%BD%CE%B7%CF%82

3 Απριλίου 2022 > https://www.inewsgr.com/…/ti-tha-diavasoume-prosechos…Οι εκδόσεις Γκοβόστη μας παρουσιάζουν μια πλούσια εκδοτική παραγωγή με ιδιαίτερη έμφαση στην ποίηση που είναι χρήσιμη σε περιόδους εσωτερικής αναζήτησης καθώς και διηγήματα, μυθιστορήματα, καλή μεταφρασμένη πεζογραφία αλλά και νουβέλες Ελλήνων λογοτεχνών…. Ο Στάθης Κουτσούνης γράφει για τον Αλέξανδρο Ίσαρη. Ο Πάνος Καπώνης γράφει για τον Τηλέμαχο Χυτήρη.